‘Phù thủy’ điều khiển cây nhãn thu hoạch quả từ tháng Giêng

HƯNG YÊN Trong nghề canh nông, lão Hoàng Quang Tuấn được bà con ở địa phương ví như “phù thuỷ”, trồng cây gì cũng đều thắng đậm hơn người.

“Phù Thuỷ” bắt cây nhãn ra quả trái vụ, rải vụ.

Thâm canh cây nhãn, vườn của lão Tuấn thường cho thu nhập gấp 2 – 3 lần so với các hộ khác cùng khu vực. Đặc biệt mới đây, lão Tuấn còn thành công rải vụ thu hoạch nhãn từ tháng 1 tới tháng 9 âm lịch.

Theo đó, trên diện tích gần 1ha (400 gốc) nhãn các loại, từ tháng 2 đến 7/2025, lão Tuấn dự kiến sẽ có khoảng 25 tấn nhãn nghịch vụ cung ứng ra thị trường. Thật ra, việc cho cây nhãn ra hoa, đậu quả trái vụ không phải là mới lạ, điều đáng nói ở đây là trong điều kiện mưa bão khắc nghiệt (tháng 9/2024) vừa qua, lão Tuấn vẫn điều khiển cho cây nhãn ra hoa, giữ được quả vượt qua nhiều ngày mưa rả rích để có sản phẩm cho thu hoạch vào rằm tháng Giêng (sau Tết Nguyên Đán), điều này mới được coi là kỳ tích.

Hơn nữa, nếu như những năm trước, một vài nhà nông ở Hưng Yên chỉ thành công cho giống nhãn T2 ra quả trái vụ thì niên vụ 2024 – 2025 này, lão Tuấn điều khiển được hầu hết các giống nhãn cho hoa, đậu quả nghịch vụ như T1, T6, siêu ngọt, nhãn lồng, hương chi, cùi cổ, chín muộn Khoái Châu, Ánh vàng 205, bao gồm cả giống T2. Riêng giống nhãn muộn Miền Thiết từng được nhiều người khuyến cáo không thể cho ra hoa nghịch vụ nhưng lão Tuấn vẫn làm được điều ngược lại, tức cho ra hoa trái vụ.

Bên cạnh khu vườn với hàng trăm cây bưởi quả sai lúc lỉu là vườn cây, ao cá với nhiều giống nhãn khác nhau, có giống sắp cho thu hoạch, có giống quả đang xanh, vừa nhú quả, đã bung hoa, hoa sắp nở, giò hoa vừa vươn cao, giò hoa mới nhú hoặc đang phân hoá mầm hoa. Tất cả đều hứa hẹn một vụ thu hoạch chắc thắng vì hầu hết diện tích gần 1ha các giống nhãn của lão Tuấn đều là các giống đặc sản và đều điều khiển cho thu quả nghịch vụ nên luôn được giá cao gấp 3 – 5 lần quả nhãn chính vụ.

Nói về bí quyết cho cây nhãn ra hoa, đậu quả rải vụ/trái vụ, Theo đó, để điều khiển cây nhãn ra hoa, đậu quả nghịch vụ, phải theo dõi, nắm vững được các đặc tính sinh lý, đặc tính thực vật học của từng giống cây trồng và quy luật biến đổi của thời tiết, khí hậu các năm mới có thể tác động đúng lúc, đúng cách cho cây ra hoa, đậu quả vào một thời gian cụ thể nào đó.

Ví dụ, về đặc điểm thời tiết, cần tránh tác động cho cây nhãn ra hoa vào các tiết khí Cốc vũ, Kinh chập vì dễ bị mưa lớn hoặc sâu bệnh bùng phát gây hại. Về giống, với giống nhãn T6, muốn cho ra hoa nghịch vụ vào khi nào thì trước đó 35 ngày tiến hành khoanh mở các cành cấp 2 tại vị trí cách gốc cành 15 – 20cm, vết khoanh rộng chừng 2mm, sau khoanh cành khoảng 10 ngày tưới chế phẩm Kaliclorat (KClO3) quanh gốc cách hình chiếu tán cây khoảng 0,3m vào phía trong, 25 – 30 ngày sau cây sẽ bung hoa rộ.

Lưu ý, sau khoanh cành phải dừng tưới nước và bón phân. Tuỳ từng giống, tuổi cây, thực tế sinh trưởng cây và điều kiện thời tiết tại thời điểm để điều chỉnh thời điểm khoanh cành, cách khoanh và nồng độ KClO3 tưới gốc cho phù hợp.

Việc bón phân và phòng trừ sâu bệnh cho cho cây nhãn từ sau nhú quả cũng tương tự như vườn nhãn lấy quả chính vụ, như căn cứ vào tình hình sinh trưởng của cây, sản lượng quả sẽ cho trên cây… để điều chỉnh liều lượng phân bón cho cân đối, trong đó cần tăng cường bón lân qua gốc và bón NPK qua lá cho cây ngay sau khi đậu quả. Đồng thời ưu tiên bón nhiều phân hữu cơ vi sinh để khôi phục quần thể vi sinh vật đất bị hao hụt do dùng Kaliclorat xử lý nhãn ra hoa.

Để cây nhãn không bị “đuối nước trên cạn”
Kinh nghiệm của lão Tuấn cũng cho thấy, thâm canh nhãn ở đồng bằng sông Hồng nên đắp nấm trồng cao cây giống, kết hợp cắt tỉa, tạo tán hợp lý để tránh đổ ngã cây khi gặp mưa bão lớn. Cách làm này giúp phần lớn rễ tơ của cây ăn nổi trên mặt vườn (trong nấm đất), dễ chăm bón và điều khiển cây ra hoa, đậu quả theo ý muốn.

Mặt khác, cây nhãn thường hút dinh dưỡng thông qua hệ nấm háo khí bao quanh các rễ tơ, việc đắp nấm đất cao sẽ giúp không khí lưu thông trong rễ nhãn dễ dàng hơn, giúp cây tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng, đặc biệt là chống úng cục bộ, vì bị úng cục bộ sẽ gây ảnh hưởng rất lớn tới khả năng sinh trưởng, phát triển của cây nhãn.

“Việc đắp nấm trồng nhãn đặc biệt có ý nghĩa với các nhà vườn trên nhãn – dưới cá, bởi khi làm vệ sinh ao, các hộ thường trục vớt bùn đổ lên vườn. Nếu các gốc nhãn trồng ngang mặt vườn hoặc trên luống đất không đủ độ cao, nước và bùn sẽ bít chặt lỗ thở của rễ nhãn, gây úng cục bộ, làm cho cây bị ảnh hưởng xấu không khác người bị đuối nước trên cạn.

Với những vườn nhãn trồng trên mô đất cao, không chỉ tránh được úng cục bộ mà khi bùn ao khô, xới lên đắp vào gốc nhãn có thể ví như bón thêm lượng lớn phân hữu cơ sinh học, giúp cây trồng phát triển cân đối, giảm sâu bệnh, giảm chi phí bón phân hoá học, tăng hiệu quả sản xuất”.