Vượt giá rét, gieo cấy lúa vụ Đông Xuân

Các địa phương khu vực phía Bắc đang khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó với thời tiết rét đậm, rét hại để hoàn thành việc gieo cấy lúa vụ đông xuân.

Theo Chi Cục Trồng trọt và BVTV Nam Định, vụ xuân 2025, toàn tỉnh dự kiến gieo cấy hơn 70.000ha lúa. Đến ngày 5/2, toàn tỉnh cấy, sạ được hơn 8.000ha, đạt 12% diện tích (gieo sạ gần 7.000ha, cấy hơn 1.000ha), tập trung tại các huyện Vụ Bản, Ý Yên, Trực Ninh, Nghĩa Hưng…

Do ảnh hưởng của đợt không khí lạnh từ ngày 6 – 8/2, nhiệt độ xuống thấp từ 12 – 14 độ C nên các địa phương ngừng gieo cấy. Tuy nhiên, đợt rét đậm không kéo dài, cùng với việc người dân chủ động che phủ nilon cho các diện tích mạ đã gieo nên không ảnh hưởng đến sản xuất. Từ ngày 8/2 trở đi, nhiệt độ ấm dần nên người dân tiếp tục xuống đồng làm đất và gieo cấy. Đến hết ngày 10/2, toàn tỉnh đã cấy, sạ được hơn 25.000ha, chiếm 36% diện tích (sạ gần 21.000ha, cấy hơn 4.000ha).

Tại Hải Dương, toàn tỉnh dự kiến gieo cấy 53.000ha lúa. Do Lập xuân vào ngày 3/2 (tức mùng 6 tháng Giêng), vì vậy các địa phương cần quyết liệt chỉ đạo nông dân bình tĩnh không nên vội gieo cấy xong trước Tết, giảm gieo cấy trà xuân sớm, tăng gieo cấy trà xuân muộn, giảm diện tích mạ dược để tránh thiệt hại do rét đậm, rét hại gây chết mạ, chết lúa.

Toàn bộ trà xuân muộn đều xuống giống và gieo cấy sau Tết Nguyên Đán để đảm bảo lúa trỗ bông gọn, an toàn từ ngày 1 – 15/5. Cụ thể, gieo cấy trên 94% diện tích, sử dụng giống lúa ngắn ngày, năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, chất lượng cao. Tuyệt đối không gieo mạ trà xuân muộn qua đông (gieo trước ngày 31/1/2025) mà gieo mạ non trên nền đất cứng, mạ sân, mạ khay cấy máy. Gieo mạ xung quanh tiết Lập xuân, thời gian gieo từ ngày 1 – 10/2, cấy từ 10 – 28/2 khi mạ được 2,5 – 3 lá. Diện tích áp dụng phương thức gieo thẳng phải gieo sau tiết Lập xuân (từ ngày 10 – 20/2).

Theo Cục Trồng trọt, đến ngày 11/2, các tỉnh Bắc Trung bộ (BTB) đã gieo cấy được khoảng 300.000ha (đạt 90% kế hoạch). Các tỉnh Thừa Thiên – Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh đã cơ bản gieo cấy xong.

Các tỉnh Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) và Trung du miền núi phía Bắc (TDMNPB) đang tập trung làm đất để gieo cấy lúa vụ đông xuân 2024 – 2025. Thống kê từ các tỉnh cho thấy, đến nay tổng diện tích đã gieo cấy được hơn 170.000ha (tương đương khoảng 25% diện tích so với kế hoạch). Diện tích lúa gieo cấy chủ yếu là nhóm giống trà xuân sớm, xuân trung và một phần xuân muộn. Diện tích còn lại tập trung gieo cấy trong tháng 2 (trà xuân muộn).

Để sản xuất đảm bảo thắng lợi, Cục Trồng trọt đề nghị:

Các tỉnh BTB:

Đối với diện tích lúa đã gieo sạ: Cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá, có biện pháp phòng chống rét cho lúa kịp thời, duy trì mực nước trên mặt ruộng để giữ ấm cho lúa. Không bón đạm trong những ngày trời rét, nếu lúa bị chết phải dặm lại và chăm sóc kịp thời khi thời tiết ấm.
Đối với diện tích mạ đã gieo: Tập trung tốt nhất các phương tiện, dụng cụ che chắn để chống rét cho mạ bằng vòm che phủ nilon, giữ đủ nước để giữ ấm cho mạ. Không bón phân đạm vào những ngày trời rét, bón bổ sung phân chuồng hoai mục, phân lân, tro bếp để chống rét cho mạ. Tuyệt đối không cấy khi nhiệt độ trung bình ngày, đêm xuống dưới 15 độ C. Tuyệt đối không gieo mạ, gieo sạ vào thời điểm rét đậm, rét hại, khi nhiệt độ dưới 15 độ C.
Đối với diện tích chưa gieo sạ, gieo mạ: Tăng cường kiểm tra, giám sát và chỉ đạo chặt chẽ thời điểm ngâm ủ, gieo mạ, gieo sạ theo lịch thời vụ, kế hoạch sản xuất và diễn biến của thời tiết, tránh tình trạng để nông dân gieo mạ, gieo sạ tự phát vào thời gian thời tiết rét đậm, rét hại.

Các tỉnh vùng ĐBSH và TDMNPB:

Theo sát lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2024 – 2025 của Bộ NN-PTNT. Chuẩn bị tốt nhất các điều kiện về nhân lực và hệ thống máy bơm, kể cả bơm dầu, bơm lưu động để lấy nước đạt hiệu quả cao nhất. Lấy nước đổ ải, thau chua, rửa mặn ở vùng ven biển; tích và giữ nước kịp thời hiệu quả, đảm đủ nước gieo cấy lúa vụ đông xuân trong khung thời vụ tốt nhất; giữ nước cho tưới dưỡng giai đoạn lúa đẻ nhánh, làm đòng; tránh làm thiệt hại và ảnh hưởng đến vùng trồng cây vụ đông muộn.

Với diện tích gieo trồng vụ đông muộn cần tranh thủ làm đất sớm ngay sau thu hoạch cây vụ đông. Chuẩn bị giống, bố trí cơ cấu giống hợp lý đảm bảo thời gian trỗ trong khung thời vụ tốt nhất. Chuẩn bị tốt nhất điều kiện làm đất, vật tư để khẩn trương gieo cấy tập trung theo lịch thời vụ đã xác định ngay khi có đủ nguồn nước và thời tiết thuận lợi cũng như nguồn giống dự phòng.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, những ngày tới, bộ phận không khí lạnh mạnh ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh phía Bắc gây rét đậm, rét hại, ảnh hưởng trực tiếp đến mạ và lúa đã cấy.

Do đó, đối với diện tích mạ đã gieo, cần tập trung tốt nhất các phương tiện, dụng cụ che chắn để chống rét cho mạ bằng vòm che phủ nilon, giữ đủ nước để giữ ấm cho mạ, không bón phân đạm vào những ngày trời rét, bón bổ sung phân chuồng hoai mục, phân lân, tro bếp nguội để chống rét cho mạ.

Tuyệt đối không cấy khi nhiệt độ trung bình ngày – đêm xuống dưới 15 độ C. Đối với diện tích lúa đã cấy, cần quản lý, giữ nước, đảm bảo đủ nước để giữ ấm cho lúa, dừng bón phân trong những ngày rét đậm, rét hại. Tuyệt đối không gieo cấy trong những ngày nhiệt độ dưới 15 độ C.

Cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT) vừa có văn bản điều chỉnh mực nước lấy đợt 2 phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2024 – 2025 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc bộ. Theo đó, tiếp tục duy trì nguồn nước bổ sung như hiện tại đến hết 24h ngày 11/2. Thời gian còn lại của đợt 2 (từ 0h ngày 12/2 đến 24h ngày 14/2) duy trì liên tục mực nước tại Sơn Tây ở mức 1,3m. Sau thời gian kết thúc đợt 2, các hồ chứa thủy điện vận hành theo quy định quy trình vận hành liên hồ chứa để các địa phương hoàn thành 100% diện tích gieo cấy và phục vụ tưới dưỡng.