Gia Lai: Hiệu quả tích cực từ chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM)

Những năm gần đây, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, sâu bệnh phức tạp và yêu cầu ngày càng cao của thị trường về chất lượng nông sản, tỉnh Gia Lai đã sớm xác định quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) là giải pháp then chốt hướng đến nền nông nghiệp bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường.

Ngay sau khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành kế hoạch thúc đẩy IPHM giai đoạn 2022–2030, Gia Lai đã cụ thể hóa bằng nhiều chương trình hành động. IPHM được xem không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là định hướng phát triển dài hạn giúp nâng cao giá trị nông sản, giảm chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường trong nước cũng như xuất khẩu.

1. Tăng hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và bảo vệ môi trường

Trong hai năm 2023–2024, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai đã tổ chức nhiều lớp huấn luyện và hội thảo tuyên truyền cho nông dân về IPHM, đồng thời xây dựng tài liệu kỹ thuật, sổ tay hướng dẫn và các ấn phẩm phổ biến kiến thức.
Nhờ đó, nông dân được tiếp cận các kỹ thuật canh tác tiên tiến như luân canh, xen canh, cải tạo đất, sử dụng giống khỏe, bón phân cân đối và tăng cường chế phẩm sinh học.

Tính đến nay, toàn tỉnh có hơn 1.000 ha lúa áp dụng IPHM, giúp tăng năng suất, giảm đáng kể lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.
Đặc biệt, mô hình IPHM trên cây ngô ngọt tại thị xã Ayun Pa cho kết quả rất khả quan: giảm 30% lượng thuốc hóa học, giảm 20% phân bón vô cơ nhưng năng suất tăng khoảng 30%, lợi nhuận tăng 6% so với cách canh tác thông thường. Mô hình này cũng góp phần cải thiện độ phì của đất, giảm ô nhiễm nguồn nước và khôi phục hệ sinh thái đồng ruộng.

2. Nông dân thay đổi tư duy sản xuất

Tại nhiều hợp tác xã trong tỉnh, IPHM đang dần được tiếp cận và ứng dụng linh hoạt.
Ông Lê Văn Thanh – Giám đốc HTX Ia Mơ Nông (xã Ya Ly) cho biết, dù khái niệm IPHM còn mới mẻ, song nhiều hộ nông dân đã chuyển dần sang canh tác an toàn, sử dụng phân bón hữu cơ và giống sạch bệnh. Người dân hiểu rằng “đất khỏe thì cây mới khỏe, cây khỏe mới cho sản phẩm đạt tiêu chuẩn”, đây là nền tảng quan trọng để tiến tới áp dụng IPHM bài bản hơn trong tương lai.

Tương tự, HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang (xã Kon Gang) cũng đang phát triển cà phê và hồ tiêu theo hướng hữu cơ, thân thiện môi trường, với 5 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao. Dù chưa áp dụng đầy đủ IPHM, nhưng bà con đã hạn chế thuốc hóa học, “nói không” với chất cấm, sử dụng phân vi sinh để tăng độ phì đất – đây là những thay đổi tích cực về nhận thức và tư duy sản xuất bền vững.

3. Thách thức và hướng phát triển

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV Gia Lai, việc triển khai IPHM vẫn đối mặt một số khó khăn như khí hậu khắc nghiệt, trình độ kỹ thuật chưa đồng đều, sản xuất manh mún và nguồn lực hỗ trợ hạn chế.
Một số nông dân vẫn quen với cách canh tác truyền thống, phụ thuộc vào phân bón và thuốc hóa học, khiến việc chuyển đổi sang mô hình mới cần thêm thời gian và sự đồng hành của ngành chuyên môn.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp Gia Lai sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông, tập huấn, ứng dụng công nghệ số trong quản lý và dự báo dịch hại, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia liên kết sản xuất – tiêu thụ nông sản an toàn, hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh và giảm phát thải.

“Dù còn không ít trở ngại, IPHM đã chứng minh giá trị thực tiễn, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh của Gia Lai.”
– Ông Trần Xuân Khải, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai.

📚 Nguồn: Báo Nông nghiệp Việt Nam – Môi trường (2025).
Bài: IPHM và những thay đổi tích cực trên cây trồng chủ lực.
Link: https://nongnghiepmoitruong.vn/iphm-va-nhung-thay-doi-tich-cuc-tren-cay-trong-chu-luc-d779561.html