Bệnh xì mủ, chảy gôm trên cây trồng

Bệnh chảy gôm là một trong những bệnh hại phổ biến và nghiêm trọng, gây thiệt hại đáng kể cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh có thể làm suy yếu cây, giảm năng suất và thậm chí dẫn đến chết cây. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về bệnh chảy gôm, từ nguyên nhân gây bệnh đến các biện pháp phòng trừ hiệu quả.
1. Giới thiệu chung về bệnh chảy gôm

Chảy gôm (hay còn gọi là chảy nhựa) là hiện tượng cây trồng tiết ra một chất dịch đặc, dính, thường có màu hổ phách hoặc nâu sẫm, từ thân, cành, hoặc đôi khi cả quả. Chất dịch này được gọi là gôm.
Đây là một phản ứng tự vệ của cây khi bị tổn thương do các tác nhân gây bệnh (nấm, vi khuẩn) hoặc các yếu tố môi trường bất lợi. Tuy nhiên, khi chảy gôm xảy ra với số lượng lớn và kéo dài, nó báo hiệu cây đang bị tấn công nghiêm trọng.
2. Nguyên nhân gây bệnh chảy gôm
Bệnh chảy gôm thường là một hội chứng phức tạp do nhiều yếu tố gây ra, trong đó nấm Phytopthora là một loại nấm đất
+ Nấm Phytophthora spp: Đây là nhóm nấm gây hại phổ biến nhất, đặc biệt là Phytophthora palmivora, Phytophthora citrophthora… Chúng tấn công vào rễ, gốc thân và làm thối rễ, sau đó lây lan lên thân cây gây chảy gôm. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện đất ẩm ướt, thoát nước kém.
+ Điều kiện thuận lợi để nấm phát triển từ 16- 32 độ C, độ ẩm cao 80-95% mưa nhiều, ngập nước là điều kiện lý tưởng để nấm phát triển
Các yếu tố môi trường và quản lý:
+ Vết cắt tỉa không đúng cách, vết đục của côn trùng, hoặc tổn thương do dụng cụ canh tác tạo điều kiện cho mầm bệnh xâm nhập.
+ Đất ẩm ướt kéo dài, thoát nước kém tạo môi trường thuận lợi cho nấm Phytophthora phát triển.
+ Thiếu dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng mất cân đối: Làm suy yếu sức đề kháng của cây.
+ Thay đổi thời tiết đột ngột, stress nhiệt, hạn hán hoặc mưa kéo dài có thể làm cây suy yếu và dễ mẫn cảm với bệnh.
+ Mật độ trồng quá dày, hạn chế lưu thông không khí, tăng độ ẩm trong vườn, tạo điều kiện cho bệnh phát triển.
3. Các triệu chứng của bệnh chảy gôm
Triệu chứng của bệnh chảy gôm rất dễ nhận biết, bao gồm:

4. Các cây trồng thường bị ảnh hưởng
Bệnh chảy gôm có thể tấn công nhiều loại cây trồng khác nhau, nhưng phổ biến và gây hại nghiêm trọng nhất trên các cây ăn quả:

– Cây có múi (cam, quýt, bưởi, chanh): Đây là nhóm cây bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi bệnh chảy gôm, đặc biệt do nấm Phytophthora.
– Cây sầu riêng: Bệnh chảy gôm trên sầu riêng do nấm Phytophthora palmivora gây ra là một trong những bệnh nguy hiểm nhất, có thể làm chết cây hàng loạt.

– Cây cao su: Bệnh chảy mủ (gôm) trên cao su là một vấn đề thường gặp.
– Cây điều: Cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh chảy gôm.
– Cây xoài, nhãn, vải, chôm chôm: Mặc dù ít phổ biến hơn cây có múi và sầu riêng, nhưng bệnh vẫn có thể xuất hiện và gây hại.
– Một số loại cây thân gỗ khác: Như cây hồ tiêu, cây cảnh… cũng có thể bị chảy gôm.
5. Các biện pháp phòng trừ bệnh chảy gôm hiệu quả
Để kiểm soát và phòng trừ bệnh chảy gôm hiệu quả, cần áp dụng tổng hợp các biện pháp từ canh tác, sinh học đến hóa học:
5.1. Biện pháp canh tác
Chọn giống kháng bệnh: Ưu tiên sử dụng các giống cây trồng có khả năng kháng hoặc chịu bệnh tốt.
Cải thiện thoát nước: Đảm bảo đất tơi xốp, hệ thống thoát nước tốt, đặc biệt trong mùa mưa. Lên luống cao ở những vùng đất thấp, trũng.
Trồng đúng mật độ: Không trồng quá dày để tạo độ thông thoáng cho vườn, hạn chế độ ẩm.
Vệ sinh vườn cây: Thường xuyên dọn dẹp cỏ dại, cành cây khô, lá rụng để hạn chế nơi trú ngụ của mầm bệnh.Cắt tỉa đúng cách:
+ Tỉa cành tạo tán thông thoáng, loại bỏ cành bị bệnh, cành khô.

+ Sử dụng dụng cụ cắt tỉa sắc bén và khử trùng dụng cụ trước và sau khi cắt tỉa để tránh lây lan mầm bệnh.
+ Sau khi cắt tỉa, có thể dùng vôi hoặc thuốc gốc đồng pha loãng quét lên vết cắt để bảo vệ.

Quản lý dinh dưỡng hợp lý: Bón phân cân đối, đầy đủ, đặc biệt bổ sung kali và canxi để tăng cường sức đề kháng cho cây. Tránh bón thừa đạm.
Tránh làm tổn thương cây: Hạn chế các vết thương cơ giới trên thân, rễ cây trong quá trình chăm sóc, thu hoạch.
Kiểm soát côn trùng gây hại: Một số loại côn trùng đục thân, đục cành có thể tạo vết thương hở cho nấm và vi khuẩn xâm nhập.
5.2. Biện pháp sinh học
Sử dụng nấm đối kháng: Bón các chế phẩm chứa nấm Trichoderma spp. vào đất để cạnh tranh và ức chế sự phát triển của nấm Phytophthora.
Bón các loại phân hữu cơ vi sinh: Giúp cải tạo đất, tăng cường hệ vi sinh vật có lợi, nâng cao sức khỏe cho cây.
5.3. Biện pháp hóa học
Khi bệnh đã xuất hiện và lan rộng, cần can thiệp bằng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc, đúng cách). Phun xịt phòng ngừa và điều trị toàn cây:
+ Sử dụng các loại thuốc trừ nấm có hoạt chất Metalaxyl, Fosetyl-aluminium, Propamocarb, Dimethomorph để phun định kỳ hoặc khi phát hiện bệnh chớm nở.
+ Các thuốc gốc đồng cũng có hiệu quả phòng ngừa và diệt nấm.
+ Đối với bệnh do vi khuẩn, có thể sử dụng các loại thuốc kháng sinh nông nghiệp (streptomycin, kasugamycin).
Xử lý khi xuất hiện vết bệnh:
+ Cạo sạch phần vỏ và gỗ bị thối, chảy gôm. Đảm bảo loại bỏ hết phần mô bệnh.
+  Sau đó, dùng thuốc gốc đồng (Copper oxychloride, Copper hydroxide) hoặc các loại thuốc có hoạt chất Metalaxyl, Fosetyl-aluminium pha với nước, quét hoặc phun trực tiếp lên vết bệnh. Có thể kết hợp với vôi bột.
+ Nên quét thuốc vào những ngày nắng ráo để thuốc khô và bám dính tốt.
Xử lý đất: Tưới thuốc có hoạt chất Metalaxyl hoặc Fosetyl-aluminium vào gốc cây hoặc vùng rễ để diệt nấm trong đất, đặc biệt khi nghi ngờ nấm Phytophthora là tác nhân gây bệnh.
Luân phiên thuốc: Để tránh tình trạng kháng thuốc, cần luân phiên sử dụng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau.
Một số sản phẩm bà con có thể tham khảo trong phòng trừ bệnh chảy gôm trên cây trồng của Công ty TNHH NNCNC Đức Thành:

Add to Wishlist

Xem nhanh

Bảo vệ mùa màng

THUỐC TRỪ BỆNH ALIMET 80WG – ĐẶC TRỊ MỐC SƯƠNG, CHẾT CÂY CON, THỐI NÕN,…

Add to Wishlist

Xem nhanh

Bảo vệ mùa màng

THUỐC TRỪ BỆNH KING MAN – ĐẶC TRỊ XÌ MỦ, THÁN THƯ, ĐỐM ĐEN,…